Wiedźmun. Tom 3. Najmniej spodziewany zwrot akcji
- autor: Tomasz Samojlik;
- Kultura Gniewu - 2023;
- kategoria: komiks, Krótkie Gatki, literatura polska.

Po bardzo słabym drugim tomie dostaliśmy trzecią, całkiem udaną finałową część.
Fabuła jest spójna, a całość domyka się w ładny sposób.
Dowiedzieliśmy się z tego tomu jak rozpoczęły się wędrówki pomiędzy wymiarami i kto jako pierwszy doświadczył tego 'zaszczytu'. Wyjaśnia się też znaczenie hełmu i konsekwencje jego braku.

Opowieści Grabarza;
- autor: Piotr Wojciechowski;
- wydawnictwo: Kultura Gniewu, 2024;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Jest sobie mała wieś, a w niej biedni mieszkańcy, proboszcz i On. Józek, z zawodu, i z pochodzenia, Grabarz. Józek lubi swoją pracę, ale bardziej od niej lubi bimber dostarczany przez miejscowego "przedsiębiorcę".
Józek ma proste życie, ale czasem nawiedzają go różne stwory, duchy, diabły. Nie jest to jakiś problem bo Józek nie jest strachliwy, ale ich odwiedziny mogą nie spodobować się proboszczowi, a Józek szefowi nie chciałby podpaść.

Będziesz smażyć się w piekle;
- autor: Krzysztof Owedyk;
- wydawnictwo: Kultura Gniewu, 2016;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Tarantul, młody, naprawdę zdolny gitarzysta, w końcu spełnia swoje największe marzenie. Zostaje przyjęty do metalowego zespołu Deathstar. Teraz życie chłopaka ma zmienić się na lepsze. Koniec z chałturami i dawaniem lekcji gry na gitarze. Teraz mają być stałe trasy koncertowe ze znanym zespołem. Kasa powinna lać się szerokim strumieniem... może przynajmniej ciurkiem, ale czasem coś. Rzeczywistość jest brutalna. Na czele zespołu stoi Lord Solo, który zarządza kasą, trasą i twórczością. Deathstar to on... a to znaczy, że pozostali członkowie się nie liczą. Chłopaki często dokładają do interesu, a trasa po USA nie przynosi takich dochodów na jakie liczyli. Dla Tarantula to ciężka sytuacja. Spełnia marzenie, ale jest kompletnie bez kasy, a z czegoś musi utrzymać rodzinę.

Wydział 7 - trzy numery specjalne
- autorzy: Tomasz Kontny, Marek Turek, Kuba Babczyński, Robert Adler, Michał Śledziński, Łukasz Pawlak, Unka Odya.
- Wydwnictwo: Ongrys, 2020, 2023;
- kategoria: komiks, literatura polska

Kilka słów o trzech zeszytach specjalnych cyklu Wydział 7.

Helena
Romska kobieta po śmierci męża postanawia wrócić do życia w taborze. Jej zmysły się wyostrzyły i widzi coraz więcej duchów. Może znajdzie sposób by odnaleźć duszę zmarłego? Do zwrotu akcji dochodzi na jednym z zamków. Duża ilość zjaw oraz świeża zbrodnia zmieniają życie Heleny. Osoba z takim darem idealnie nadaje się na współpracowniczkę z Wydziałem 7. Kapitan Filip Dobrowolski nie może zmarnować takiej szansy.

Prosiacek X;
- autor: Krzysztof Owedyk;
- wydawnictwo: Kultura Gniewu, 2012;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Zbiór krótkich komiksów Owedyka napisanych pomiędzy 2010 a 2012 rokiem.
Zbiór w wielu powodów niewygodny, uwierający, niepoprawny. Zbiór piętnujący nasze cechy narodowe, nasze przywary i zachowania. Żyjemy w kraju, w którym każdy potrafi znaleźć swojego wroga. W kraju wiecznego sporu politycznego, w którym nadużywamy inwektyw, a potem chętnie idziemy do kościoła udają pobożnego katolika. A w zasadzie nie udając. Przecież nie robimy nic złego, to te ch...je nas sprowokowały.

Kołysanka;
- autor: Maciej Siembieda;
- seria: Jakub Kania, Tom 5;
- Agora, 2022;
- kategoria: książka, literatura polska, kryminał.

Prokurator IPN ma nowe zadanie. Zostało znalezione zdjęcie, które zostało wykonane w 1945 r. Najprawdopodobniej przedstawia osoby z NKWD, które mogą być odpowiedzialne za zbrodnie na miejscowej ludności. Zdjęć takich jest wiele, ale to jest wyjątkowe. Jedną z osób na zdjęciu jest znany, międzynarodowy kompozytor, a to wymaga wyjaśnienia. Kania prowadzi żmudne śledztwo, które prowadzi go w całkiem nieoczekiwanym kierunku.
A co mamy w tle? Wielkich kompozytorów, historię Karola Goduli, skomplikowane relacje sąsiedzkie, a przede wszystkim historię pałacu w Kopicach. Pałacu, który obecnie nisczeje i niewiele wskazuje na to by to się miało odmienić (spory sądowe).

Bezdomne wampiry o zmroku;
- autor: Tadeusz Baranowski;
- wydawnictwo: Kultura Gniewu, 2022;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Tak sie złożyło, że wylądowałem w tym roku na Łódzkim Festwalu Komiksu, a skoro już byłem w Łodzi to postanowiłem odwiedzić świeżo otwarte Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej. Podzczas zwiedzania tego przybytku (warto!) zdałem sobie sprawę, że nadal mam wielkie tyły jeśli chodzi o znajomość polskiego komiksu. Kilku autorów już znam, ale wiele jeszcze przede mną. Taki Tadeusz Baranowski - znam kreskę - ale żebym czytał? No nie. I to trzeba było nadrobić. Zaczynam poznawanie Baranowskiego od Szlurpa i Burpa, czyli bezdomnych wampirów i ich przygód. Znalazłem na swojej półce (robię zakupy na zapas) najnowsze, w pełni kompletne wydanie od Kultury Gniewu i chętnie przystąpiłem do lektury.

Wiedźmun. Tom 2. Przed wyprawą zbierz drużynę
- autor: Tomasz Samojlik;
- Kultura Gniewu - 2023;
- kategoria: komiks, Krótkie Gatki, literatura polska.

Pisząc notkę o pierwszej części wyraziłem zaniepokonie cyklem wydawniczym. Pierwszy tomik wyszedł w 2020 roku, a drugi w 2023. Jak dla mnie to zdecydowanie za długi okres.
Musiałem chwilę się zastanowić o co chodzi w fabule zanim się połapałem. Nie żeby była jakoś rozbudowana, ale fajnie byłoby wiedzieć z czym mamy do czynienia.
Wiedźmun i Dżenifer znów się spotykają. Oboje chcą tego samego więc są w pewien sposób zmuszeni do współpracy. Poszukują magicznego aurergium, które potrafi ożywiać roboty. Jest też pewne dziecko do uratowania, które wydaje się być źródłem wielkiej mocy... Mam wrażenie, że gdzieś to już czytałem. W tym tomiku jest trochę więcej akcji, ale gdzieś po drodze czmychnął mi sens tej historii (patrz akapit 1).

Czas wolny w PRL;
- autor: Wojciech Przylipiak;
- wydawnictwo: Muza, 2020;
- kategoria: książka, literatura polska.

O PRL już sporo napisano. Coraz więcej osób patrzy na ten okres w historii Polski z sentymentem - zapominając, że nie zawsze było różowo.
Czas wolny, z zasady, powinien się dobrze kojarzyć i nie powinno mieć znaczenia w jakim ustroju się go spędza.
Jestem z 1982 roku, a więc tylko trochę się załapałem na PRL. Wiele opisywanych form spędzania czasu doskonale pamiętam, ale nie ukrywajmy, że autor w znacznej mierze skupił się na dużych ośrodkach miejskich, a tu czas wolny wyglądał ciut inaczej. Nie zmienia to faktu iż ksiażka jest niezłym kompedium wiedzy na temat różnych form odpoczynku. Od wszelkiego rodzaju zbieractwa, hobby, różne zrzeszenia, aż po podróże. Każdy odopoczywał jak umiał, a państwo starało się odpowiednio mobilizować do aktywności. Tak by czas wolny nie był tylko okazją do picia.

Jeż Jerzy. Dzieła zebrane tom 1
- autorzy: Tomasz Leśniak, Rafał Skarżycki;
- wydawnictwo: Kultura Gniewu, 2018;
- kategoria: komiks, Jeż Jerzy, literatura polska.

Po kilku latach siedzenia w komiksach w końcu sięgnąłem po Jerzego Jeża.
Pierwszy tom dzieł zebranych składa się z trzech części:
1. Nie dla dzieci - krótkie historie przybliżające nam postać młodego deskorolowca.
2. Wróg publiczny - skoro już poznaliśmy tego lekkoducha to wiemy, że nie ma on łatwo. Wszyscy chcą go dopaść. Policja, skini, dresy. W sumie u wszystkich trochę podpadł, ale przeważnie udaje mu się z wdziękiem poradzić.. a czasem trza uciekać... a czasem się cieszyć, że łomot nie był taki mocny jak się zapowiadał.
3. Egzorcysta - skoro dresy nie stanowią większego problemu to może niechaj Jerzy się zmierzy z diabłem? Antychrystem, który ma przyjść w chwale itp. Jeż Jerzy normalnie olałby temat, ale los, fatum, przepowiednia chce by to on był kluczem dla tego całego powrotu. Jeż Jerzy dostaje nieoczekiwaną pomoc. Ksiądz zawsze chętnie pogoni diabła. W sumie to dziwne, że ksiądz jest pozytywną postacią.

Czarna studnia;
- autorzy: Igor Jarek, Judyta Sosna;
- wydawnictwo: Kultura Gniewu, 2019;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Trzech górników umawia się po szychcie ze swoim kierownikiem. Mają browary, coś do jedzenia, ale nie wiedzą dlaczego kierownik ich poprosił o spotkanie. Okazuje się, że przyprowadza syna właściciela kopalni, który chce studiować etnologię. Mężczyźni początkowo są oburzeni. Znów jakiś gorol będzie pisał farmazony o górnikach i śląsku, ale z czasem otwierają się i zaczynają rozmawiać. Z tych opowieści wyłania się świat, który powoli odchodzi do przeszłości. To rzeczy nie tylko fedrowaniu, sporo tu o relacjach rodzinnych, marzeniach, rozczarowaniach... a może po prostu o życiu i przypadku? Może warto się odważyć i posłuchać co inni mają do powiedzenia. Też powinienem to u siebie zmienić. Przestać być tak zamkniętym i skupionym na własnym osądzie.

Wydział 7 - pakiet 1-6;
- autorzy: Marek Turek, Grzegorz Pawlak, Krzysztof Budziejewski, Arkadiusz Klimek, Robert Adler, Piotr Nowacki, Grzegorz Pawlak, Krzysztof Owedyk,
- wydawnictwo: Ongrys.
- kategoria: komiks, literatura polska, Wydział 7,

Często powtarzam na tym blogu, że mało znam polski komiks, a teraz mogę uzupełnić, że kompletnie nie znam aktualnie wydawanych polskich zeszytówek. Teraz mogę napisać, że coś się zmienia bo coś tam zacząłem czytać ;).

PRL, lata sześćdziesiąte. Wydział 7 jest specjalną jednostką Służby Bezpieczeństwa do rozwiązywania nietypowych spraw. Takie PRL-owskie Archiwum X. Niewielka jednostka jeździ po całym kraju i próbuje rozwiązywać sprawy, z którymi nie radzi sobie miejscowa Milicja. Mogą to być stwory, które zakłócają spokój, ale też i sprawy związane z róznymi eksperymentami zaprzyjaźnionych wojsk. Wydział jest skuteczny, ale nie zmienia to faktu, że przełożeni szukają tylko pretekstu do jego rozwiązania. Czyżby kolejny wspólny mianownik z Archiwum X?

Aktorki. Portrety
- autor: Łukasz Maciejewski
- Świat Książki, 2015;
kategoria: kino, literatura polska.

Na okładce tej książki możemy przeczytać, że mamy tutaj "zapis niepublikowanych wcześniej rozmów, które Łukasz Maciejewski przeprowadził z każdą bohaterek".
No i mam z tym mały problem. Znaczna część tej książki to przedstawianie dorobku artystycznego przedstawionych aktorek. W mojej ocenie autor na siłę próbuje wstawić za dużo dat i nazwisk. Sporą część zajmują też cytaty z innych wywiadów, z różnych źródeł. To sprawia, że te wszystkie Portrety i wywiady są takie poszatkowane. Myślę, że o wiele fajniej sprawdziłaby się formuła wywiadu rzeki.

Marszałek, ten od Reksia;
- autor: Helena Filek-Marszałek;
- Wydawnictwo: Publicat, 2022
- kategoria: książka, biografia.

Przyznaję, że z radością sięgnąłem po ten tytuł. Chciałem poznać życie i osobę twórcy jednej z najbardziej rozpoznawalnych bajek PRL-u. Kto nie zna Reksia? Przez lata bawił, uczył, a także zdobywał nagrody. Ta książka opowiada nam trochę o twórcy tego sympatycznego pieska. Autorką jest żona Lechosława Marszałka, która próbuje nam przybliżyć trochę sylwetkę tego twórcy. Niestety nie jest to biografia udana. O samym Marszałku niewiele się dowiadujemy, a w książce jest stanowczo za dużo laurek. Co chwilę czytamy: znakomity, wspaniały, wyjątkowy, wybitny i tak dalej.
Mam wrażenie, że autorka wiele elementów wolała zachować dla siebie, a biografię ograniczyła do sloganów. Nie jest też to historia Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej. Tutaj jest zbyt wiele braków i brak pewnego zdrowego dystansu.

Pan Żarówka;
- autor: Wojtek Wawszczyk;
- wydawnictwo: Kultura Gniewu, 2018;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Dziwna to opowieść. Kilkuletni chłopiec ma niezwykły wypadek. Po wypadku w hucie wszystkie jego organy zostały wypalone i zostały tylko trzy druciki. Chłopiec po czasie odkrywa, że jak włoży palce do gniazdka to zaczyna świecić... no i mocno grzać.. niezwykłe prawda? Rodzice Żarówy też mają swoje dolegliwości. Ojciec jest płaski jak naleśnik, a mama? Mama w pracy też ma wypadek i się złamała na pół. Czy cierpią? Tak, ale żyją i nadal się kochają... wzajemnie sobie pomagają aż do czasu wyjazdu Żarówy na studia. Tu chłopak próbuje odkryć swoje miejsce w życiu. Po co mu świecenie skoro nie wie co z nim ma zrobić?

Wszystko zajęte;
- twórca: Marcin Podolec;
- Kultura Gniewu, 2012;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Akcja dzieje się w Łodzi. Dwóch braci prowadzi interes funeralny. Sprawy słabo idą, ale w końcu ludzie muszą umierać. Przemysł pogrzebowy nie kojarzy się zbyt miło ale może w życiu prywatnym jest lepiej? Nic z tych rzeczy. Życie osobiste również jest w zapaści. Komiks ma dołujący charakter i ciężką atmosferę.

Malarz,
- autor: Łukasz Godlewski;
- wydawnictwo: OMG! Wytwórnia Słowobrazu, 2022;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Akcja tego albumu grozy w klimacie lovecraftowkim dzieje się nad polskim morzem. Głównym bohaterem jest Konrad, samotny latarnik, którego pasją i sposobem na dodatkowy zarobek jest malarstwo. Pomimo talentu Konrad prowadzi skromne, niezbyt udane, życie czesto zakrapiane alkoholem. Wiele się zmienia gdy Konrad dostaje spadek po ojcu, który zaginął wiele lat wcześniej. Nie jest to żaden wielki majątek, zwyczajna rudera, w której Konrad znajduje nietypowe znalezisko oraz dzienniki ojca. Znajduje też niechęć byłych sąsiadów ojca. Chyba nie był zbyt lubiany. I więcej nie napiszę o fabule - wspomnę tylko, że otworzenie starej rudery uwolniło coś, co powinno być zawsze zamknięte.

Ja, Nina Szubur,
- autor: Daniel Chmielewski;
- wydawnictwo: Wydawnictwo Komiksowe, 2018;
- kategoria: komiks, literatura polska, Olga Tokarczuk, adaptacja, antyutopia.

Takie małe osobiste wyznanie. Ten album jest najdłużej posiadanym komiksem, którego nie przeczytałem. Od lat stoi na eksponowanym miejscu (ten nietypowy format), a jakoś nie mogłem się przekonać do przeczytania. Nie żebym nie próbował.. były dwa podejścia, ale rezygnowałem po stronie tytułowej. Tym razem nie było odwrotu. Nowy system motywacyjny do czytania jakoś działa.
Komiks jest adaptacją powieści Olgi Tokarczuk, z której twórczością nadal nie jestem zaznajomiony. Jakoś nam nie po drodze.
Akcja dzieje się w przyszłości. Świata nie ma, zostało tylko jedno miasto (Uruk) żyjące na całkiem innych zasadach niż dawna cywilizacja. Ma strukturę pionową zamiast horyzontalnej. Trzy poziomy. M1 - tu żyje się najlepiej. Wygodne przestrzenie, dostęp do słońca, i bardzo ograniczona ilość mieszkańców. M2 - tutaj mieszka całkiem sporo ludzi, którzy marzą o dostaniu się do M1 (jest to możliwe). To taka klasa średnia. No i istnieje M3 - miejsce zesłania, z którego nie ma już odwrotu. Zesłanie do M3 jest ostateczne. Miejsce życia zależy od poziomu wpływu jakie generuje dana jednostka. Im bardziej przydatna, miła i pracowita tym większy ma poziom wpływu.

Niepamięć absolutna;
- autorzy: Mariusz Pitura, Antoni Serkowski;
- wydawnictwo: Kultura Gniewu, 2022;
- kategoria: komiks, antyutopia, literatura polska.

Kolejny polski komiks, którego akcja dzieje się w przyszłości.
Świat wykreowany pozornie jest całkiem różny od tego co znamy z otaczającej rzeczywistości. Przyszłość została totalnie zdominowana przez sztuczną inteligencję. I nie mam tu na myśli zjawisk makro, ale także sprawy drobne jak listy zakupów czy też zapamiętywanie pinów do systemów. Systemy mają służyć ludzkości, ale też wypierają ludzi z pewnych zawodów. Nawet policjanci stają się zbędni. Wszystko działa znakomicie pod warunkiem iż wierzymy w czyste intencje systemu. No oczywiście, że tak - przecież system nie ma intencji.. chyba..

O, Choroba;
- twórcy: Boguś Janiszewski, Max Skorwider;
- wydawnictwo: Agora, 2021;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Sporo mi zajęło czasu zanim sięgnąłem po ten komiks. Kupiony jakiś czas temu, później udział w spotkaniu autorskim, a sam komiks pożyczony kilku osobom. W końcu wrócił i trafił na krótką półkę do czytania.
Jest to rzecz o chorobie. O tej podłej chorobie, którą nazywają rakiem. A wiadomo jak to z nimi jest. Przychodzą i nie chcą opuścić, a człowiek ma coraz mniej sił by z nimi walczyć. A dziecko? Dziecko to początkowo nie wie co to jest choroba, co to jest rak, i jak działa leczenie. O, Choroba próbuje nam, a w zasadzie dzieciakom przybliżyć te problemy. Jest to komiks napisany i narysowany na zamówienie a przy jego tworzeniu był zaangażowany sztab ludzi związanych z "tematem" oraz Fundacja Iskierka wspierająca chore dziaciaki. Ponoć cały dochód ze sprzedaży ma trafić właśnie do tej fundacji.

Zasada Trójek;
- autor: Tomasz Grządziela (Spell);
- Kultura Gniewu, 2022;
- kategoria: literatura polska, komiks.

Miejsce, które nigdzie się nie zaczyna i nigdzie nie kończy. Świat, w którym wszystko jest możliwe. W tym jakże absurdalnym świecie żyje Rubin i Honor. Para, która ma dość otaczającego świata i postanawia uciec, zmienić otaczającą rzeczywistość. Zanim to jednak zrobią Rubin chce stoczyć ostatni sztukmistrzowski pojedynek. Oczywiście przegrywa, a pragnienie zwycięstwa staje się jego obsesją. Niespełnionym marzeniem, pod które wszystko dostosowuje. Przerośnięta ambicja sprawia, że Rubin nie może już normalnie funkcjonować. Honor to postać innego rzędu. Nie ma wielkich potrzeb, chce tylko by Rubin był szczęśliwy. Jest jeszcze Alfa - koleżanka Rubina z dzieciństwa. Ona zawsze wygrywa, a pomimo to cały czas poszukuje. Zwycięstwa nie dają radości.

Koniec świata w Breslau,
- autor: Marek Krajewski;
- seria: Eberhard Mock, Tom 2;
- W.A.B., 2004
- kategoria: kryminał, książka, literatura polska;

Lata dwudzieste. W zimowym Breslau dochodzi do serii morderstw. Pozornie nic ich nie łączy, ale zastanawia, że na każdym miejscu zbrodni jest zostawiona kartka z kalendarza. Czy to przypadek, a może seryjny morderca chcący coś ogłosić?
Mock zostaje przydzielony do tej sprawy, ale chwilowo ma inne priorytety. Alkohol, zamiłowanie do pracy oraz skłonność do przemocy sprawiają, że od Mock'a odchodzi żona. Oczywiście Mock nie może tego tak zostawić. Za wszelką cenę próbuje ją odnalaźć, a to sprawia, że mocno zaniedbuje pracę.

Nieładnie. Wielka księga fakapu
- autor: Kamila Szcześniak,
- Wydawnictwo RM, 2021;
- kategoria: komiks, literatura polska

Krótka książeczka będąca zbiorem grafik pochodzących z profili społecznościowych autorki. Większość z nich porusza kwestię totalnego rozdźwięku pomiędzy tym co się nam wmawia w mediach społecznościowych a tym co nas otacza na co dzień. Różnice pomiędzy tak zwanymi ideałami, a rzeczywistością wydają się narastać.
Niezły humor (czarny), sarkazm to atuty albumiku, ale brakło w nim pewnej ciągłości. Poszczególne obrazy nie układają się w żadną fabułę.. to tylko próba pokazania rzeczywistości w krzywym zwierciadle.

Ostatni pisarz;
- autor: Jan Mazur, Robert Sienicki;
- Kultura Gniewu, 2021;
- kategoria: komiks, literatura polska.

Gdzieś w przyszłości algorytmy przejęły świat. Niby są jeszcze ludzie, niby są centrum świata, ale wszelka aktywność, w tym sztuka zostały przejęte przez algorytmy. Sztuczna inteligencja maluje obrazy a także tworzy literaturę (czy to na pewno odległa przyszłość?). Pisarze, niczym mamuty, wymarli. Został jeden z ostatnich, który ma zostać wysłany na Saturna. Dlaczego tak daleko? Podróż ma go zainspirować do napisania wielkiego dzieła. Z tym że ostatni pisarz nie specjalnie ma ochotę na pisanie. Chętnie odbędzie kosmiczną przygodę, ale z kontraktu nie zamierza się wywiązywać. Jak sam twierdzi: ja nie piszę, ja wyrzyguję książki. Czyżby podróż miała się okazać fiaskiem.

Gulasz z turula;
- autor: Krzysztof Varga;
- Wydawnictwo Czarne 2008,
- kategoria: książka, literatura polska, eseje


Od około dziesięciu lat spędzam tydzień w roku na Węgrzech. Pamiętam, że jak byłem tam pierwszy raz to w przestrzeni publicznej dominowały dwa słowa Elado i Kiado (sprzedam i wynajmę). Kraj wydawał się być w totalnej ruinie, ale wszyscy byli życzliwie nastawieni do turystów (najlepiej niemieckich). Przez lata wiele się zmieniło, kraj wydaje się być w lepszej kondycji, ale czy Węgrzy są bardziej szczęśliwi? Nigdy nie zastanawiałem się mocniej nad węgierską historią a tym bardziej nad cechami narodowymi Węgrów.
Po przeczytaniu Gulaszu z turula wydaje mi się, że bardziej rozumiem węgierskie nastawienie do życia, do codzienności. Nawet jak wszystko się dobrze układa to gdzieś widać, a może bardziej czuć pewien sentymentalizm, pewną nostalgię. Może Węgrzy bardziej rozumieją, że życie, dobre chwile są bardzo ulotne, i że to się może szybko skończyć.